Wychowanie przedszkolne

Charakterystyka i organizacja przedszkola

W przedszkolu obowiązują akty prawne, powszechnie obowiązujące oraz akty prawa miejscowego. Zarówno w przedszkolach publicznych jak i niepublicznych obowiązuje  realizacja podstawy programowej. Realizacja wychowania przedszkolnego została ujęta w ustawie z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty ( j. t. Dz. U. z 2015r., poz. 2156 ze zm.). Wychowaniem przedszkolnym zostają objęte dzieci, które skończyły 3 lata, do ukończenia 7 roku życia. Dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego mogą uczęszczać do przedszkola do ukończenia 9 roku życia[1].  Nauczyciele pracujący w przedszkolach publicznych, które podlegają jednostkom samorządu terytorialnego są objęci kartą nauczyciela. Jest to dokument, który reguluje zasady zatrudnienia, podnoszenia kwalifikacji, urlopy oraz wszelkie uprawnienia.

Karta nauczyciela określa również kwalifikacje osób ubiegających się o pracę w przedszkolu. Dyrektorzy przedszkoli publicznych, jako zakładów budżetowych współpracują z urzędami gmin. Pod koniec roku kalendarzowego zadaniem dyrektorów, jest przedstawienie planu finansowego placówki. W przedszkolach publicznych edukacja i opieka jest prowadzona bezpłatnie. Każdą placówkę obowiązuje realizacja podstawy programowej. Przedszkola niepubliczne są prowadzone przez zgromadzenia kościelne jak i osoby świeckie. Każde przedszkole powinno mieć opracowany statut przedszkola, w którym są zawarte cele, zadania, typ placówki jej nazwę oraz dane osoby kierującej. Informacje te powinny być na bieżąco aktualizowane. Wszelkie dokumenty dotyczące zasad funkcjonowania placówki, powinny być udostępnione do wglądu rodziców. Każde przedszkole powinno mieć jasno określone zadania i obowiązki odnoszące się do dzieci, rodziców oraz osób w nim pracujących[2].

Funkcje i zadania przedszkola

Przedszkole, jako instytucja, która działa w społeczeństwie posiada własne cele, funkcje oraz zadania. Realizacja ich odbywa się wobec dzieci jak i rodziców. Cytując za Ireną Adamek: „współczesne przedszkole ma stwarzać, możliwie najkorzystniejsze warunki rozwoju dziecka, dostarczać mu bodźców stymulujących, wyrównywać braki wywołane niekorzystnymi warunkami środowiskowymi”[3]. Funkcje, które wynikają z podstawy programowej dotyczą głównie wspomagania dzieci w ich optymalnym rozwoju. Zadaniem nauczycieli, jest tworzenie warunków, które będą pobudzać dzieci do aktywności: ruchowej, umysłowej, technicznej i estetycznej. Samodzielne zdobywanie przez dzieci wiadomości i doświadczeń prowadzi do ich harmonijnego rozwoju. Do funkcji przedszkola należy również zapewnienie właściwej opieki, wychowanie i przekazywanie wiedzy. Powinno się to odbywać w poczuciu bezpieczeństwa i akceptacji. Istotne w tych działaniach jest podejście i stosunek nauczyciela do podopiecznych. Wychowanie przedszkolne wspiera również w działaniach wychowawczych rodziców dzieci[4].

Do głównych zadań przedszkola należą:

• udostępnianie pomocy psychologicznej oraz pedagogicznej,
• organizacja opieki dla dzieci z niepełnosprawnościami,
• wspomaganie dzieci, które posiadają wybitne uzdolnienia ,
• kształtowanie i rozwijanie umiejętności społecznych oraz systemu wartości,
• tworzenie odpowiednich warunków aby podopieczni mogli zdobywać wiedzę o świecie, otaczającym je społeczeństwie, przyrodzie,
• tworzenie warunków do integracji z grupą,
• dostosowanie wymogów nauczania dla dzieci o różnych możliwościach fizycznych i intelektualnych,
• tworzenie nowych sytuacji, nauka radzenia sobie z nimi,
• wspomaganie w rozwoju zainteresowań,
• rozwijanie umiejętności wypowiedzi, nie tylko w formie werbalnej ale również poprzez muzykę, teatr oraz formy plastyczne,
• zachęcanie do aktywności ruchowych,
• pobudzanie do wyrażania własnych przemyśleń,
• kształtowanie nie tylko do przynależności społecznej ale także postawy patriotycznej,
• odkrywanie świata wartości moralnych[5].

Placówki przedszkolne mają również za zadanie realizować funkcje: opiekuńczą, wychowawczą i kształcącą.

Funkcja opiekuńcza opiera się głównie na zaspokajaniu potrzeb podopiecznych. To podstawowy elementem w procesie wychowania. Tworząc właściwe warunki, przedszkolaki czują się bezpiecznie. Poczucie bezpieczeństwa wpływa na efektywność kształcenia oraz ich wychowania. Odpowiednia organizacja zabawy w grupie i nauki w przyjaznych warunkach, daje dzieciom poczucie bezpieczeństwa oraz realizację potrzeb rozwojowych dzieci.  Ukierunkowanie opieki powinno odbywać się w kierunku zaspokajania podstawowych potrzeb podopiecznych takich jak: potrzeby miłości, przynależności, bezpieczeństwa, ruchu, zabawy oraz aktywnego uczenia się[6].

Funkcja wychowawcza  to głównie działalność ze strony wychowawców. Nauczyciele powinni osiągać zamierzone zmiany w osobowości dzieci poprzez tworzone odpowiednich sytuacji wychowawczych. Organizacja środowiska wychowawczego oraz zaplanowanie właściwych form i metod pracy ułatwia przyswajanie wiedzy i kształtuje potrzeby dzieci.

Funkcja kształcąca to wspomaganie rozwoju i edukacji podopiecznych. Kształcenie polega na dążeniu do tego, aby dziecko opuszczając przedszkole było gotowe do podjęcia nauki w szkole podstawowej.

Funkcja wyrównawcza – w funkcji tej zadaniem nauczycieli jest rozpoznanie potrzeb dzieci oraz jego predyspozycji. Należy wziąć po uwagę, iż każde dziecko rozwija się w sposób indywidualny. Funkcja ta odnosi się do dzieci, wymagających specjalistycznych terapii pedagogicznych[7].

Każda z funkcji ma nadrzędny cel. Jest nim wszechstronny rozwój dziecka oraz  zaspokajanie jego potrzeb. Aktywność w procesie edukacji powinna obywać się u dzieci, nauczycieli oraz rodziców[8].